قطع های استاندارد کتاب

قطع های استاندارد کتاب ، اندازه طول و عرض آن را مشخص می‌کند. قطع کتاب یکی از عوامل مهم در طراحی و چاپ کتاب است که بر خوانایی و زیبایی کتاب تأثیر می‌گذارد.

انواع مختلف کتاب

قطع‌های رایج کتاب

قطع‌های رایج کتاب، قطع‌هایی هستند که کاربرد عمومی‌تری نسبت به سایرین دارند. این قطع‌ها برای چاپ انواع کتاب‌هایی که به طور روزمره و یا در طول تحصیل با آن‌ها سروکار داریم، استفاده می‌شوند. کتاب‌های درسی، شعر، رمان و اکثر کتاب‌های علمی، در دسته‌بندی قطع های رایج قرار می‌گیرند. قطع‌های رایج، بخش بزرگی از انواع مختلف کتاب را به خود اختصاص داده‌اند و نمونه‌های مختلفی از آن‌ها را می‌توان در قفسه‌های کتاب‌فروشی‌ها مشاهده کرد.

• قطع رحلی

ابعاد قطع رحلی ۲۸ در ۲۱ سانتی‌متر است. این قطع اکثراً برای چاپ کتاب های کمک درسی و کنکوری کاربرد دارد. قطع رحلی به دلیل اندازه بزرگ‌تر، فضای بیشتری برای درج مطالب و تصاویر فراهم می‌کند.

• قطع خشتی

قطع خشتی یکی از قدیمی‌ترین انواع قطع کتاب است که به شکل مربع چاپ می‌شود. این قطع در سایزهای مختلفی چاپ می‌شود که در میان آن‌ها ابعاد ۲۲ سانتی‌متر، ۱۹ سانتی‌متر و ۱۱ سانتی‌متر، رواج بیشتری دارند. قطع خشتی به دلیل شکل مربعی خود، ظاهری زیبا و چشم‌نواز دارد.

• قطع بیاضی

قطع بیاضی یکی دیگر از قطع های مختلف کتاب است که مانند قطع رحلی، در اندازه کاغذ A4 یا ابعاد ۳۰ در ۲۱ سانتی‌متر چاپ می‌شود. تنها تفاوت قطع بیاضی با قطع رحلی این است که صحافی قطع بیاضی از قسمت عرض انجام می‌شود. قطع بیاضی به دلیل طول افقی بیشتر، برای چاپ کتاب‌های عکس و کتاب‌های معماری مناسب‌تر است.

• قطع رقعی

قطع رقعی را می‌توان رایج ترین قطع کتاب دانست که معمولاً برای چاپ کتاب های ادبیات و رمان کاربرد دارد. اندازه قطع رقعی با سایز برگه A5 برابر است، یعنی طول و عرضی برابر با ۲۱ و ۱۴ سانتی‌متر دارد. قطع رقعی به دلیل اندازه مناسب خود، برای چاپ کتاب‌هایی با حجم متوسط مناسب است.

• قطع وزیری

قطع وزیری کتاب، سایزی برابر با برگه B5 دارد. به عبارت دیگر طول و عرض قطع وزیری به ترتیب ۲۳ و ۱۷ سانتی‌متر هستند. کاربرد قطع وزیری اکثرا برای چاپ کتاب‌های دانشگاهی و درسی است. قطع وزیری به دلیل اندازه بزرگ‌تر خود، فضای بیشتری برای درج مطالب و تصاویر فراهم می‌کند.

قطع‌های قابل حمل کتاب

قطع‌های قابل حمل کتاب، به اندازه‌هایی گفته می‌شود که در ابعادی کوچکتر از برگه A5‌به چاپ می‌رسند. ویژگی بارز این قطع‌ها، امکان جابجایی راحت است، بنابراین برای کاربردهای خاصی نیز استفاده می‌شوند.

• قطع جیبی

قطع جیبی همانطور که از نام آن پیداست، برای چاپ کتاب‌هایی به کار می‌رود که قابل حمل هستند. قطع جیبی دو سایز مختلف دارد، قطع نیم رقعی که در اندازه برگه A6 ‌یا ابعاد ۱۴ در ۱۰ سانتی‌متر چاپ می‌شود، و قطع نیم وزیری که ابعاد آن ۱۷ در ۱۲ سانتی‌متر است و سایزی برابر با برگه ‌B6 دارد. کاربرد قطع جیبی بیشتر در چاپ کتاب‌هایی با موضوع ادعیه و نیایش است، چرا که این سایز به خوانندگان اینگونه کتاب‌ها کمک می‌کند کتاب دعای خود را همراه داشته باشند.

• قطع پالتویی

قطع پالتویی همانطور که از نام آن پیداست، طوری طراحی شده است که بتوان آن را در جیب بغل پالتو یا کت قرار داد. ابعاد قطع پالتویی کتاب، ۲۱ در ۱۰ سانتی‌متر است و معمولاً برای چاپ دفتر یادداشت، تقویم و سررسید مورد استفاده قرار می‌گیرد.

قطع جانمازی یا حمایلی

قطع حمایلی، در زمان قدیم برای تولید کتاب‌هایی انتخاب به کار می‌رفت که مردمدر جیب بند حمایل خود قرار می‌دادند. گرچه به مرور زمان این کاربرد از میان رفت، اما قطع حمایلی جایگاه خود در لیست سایزهای مختلف کتاب را حفظ کرد. اکنون قطع حمایلی بیشتر با نام قطع جانمازی شناخته می‌شود، چرا که به دلیل سایز کوچکی که دارد، مناسب کتاب‌هایی است که در جانماز قرار داده می‌شوند.

قطع ربعی

قطع ربعی یکی دیگر از قطع های قابل حمل کتاب است که در مقایسه با سایز‌های دیگر، کاربرد کمتری دارد. این قطع در طول ۱۲ سانتی‌متر و عرض ۸ سانتی‌متر چاپ می‌شود و برای موضوعاتی به‌کار می‌رود که محتوای هر صفحه به دو یا سه خط محدود می‌شود. از کاربردهای قطع رقعی می‌توان به کتاب‌های ضرب‌المثل و سخنان بزرگان اشاره کرد و به دلیل گنجایش کم صفحات، نباید مطالب زیادی را در آن‌ها جای داد.

قطع های نفیس کتاب

قطع های نفیس، سایزهایی از کتاب هستند که برای چاپ نسخه‌های باارزش کتاب به کار می‌روند. این کتاب‌ها معمولاً کلکسیونی هستند و نسبت به سایزهای رایج، قیمت بالاتری هم دارند. از نظر اندازه، قطع‌های نفیس سایزی بزرگ‌تر از کاغذ A4 دارند و سهم کمی از بازار کتاب را به خود اختصاص داده‌اند.

قطع رحلی بزرگ

طول و عرض قطع رحلی بزرگ به ترتیب ۳۳ و ۲۳ سانتی‌متر است و برای چاپ کتاب‌های هنری و نفیسی مانند نسخه‌های گران‌قیمت شاهنامه استفاده می‌شود.

قطع سلطانی یا تیموری

این قطع همانطور که از نام ان پیداست، در عصر تیموریان رایج شد و برای کتابت آثاری به کار می‌رفت که شاهان و شاهزادگان از آن‌ها استفاده می‌کردند. قطع سلطانی اندازه بسیار بزرگی دارد و طول و عرض آن به ترتیب ۷۰ و ۵۰ سانتی‌متر سانتی‌متر است.